سیستم های تأمین انرژی بدن

  سیستم های تأمین انرژی بدن

سه سیستم تولید انرژی برای عضله تعریف شده است:

-1- سیستم فسفاژن ،

-2- سیستم گلیکوژن - اسید لاکتیک (بی‌هوازی)

-3- سیستم هوازی‌.

متاسفانه یا خوشبختانه، مقدار آدنوزین تری فسفات موجود در عضله، حتی در یک ورزشکار حرفه‌ای، برای حفظ حداکثر قدرت عضله، فقط به مدت 3 ثانیه یعنی مثلاً برای یک دوی سریع 50 متر کفایت می‌کند. بنابراین، در همان چند ثانیه اول تمام‌آ.ت.پ های ذخیره شده تمام می‌شوند و دوباره باید از نو، آ.ام.پ به آ.ت.پ تبدیل شوند. این تبدیل با 3 مکانیسم...............

  سیستم های تأمین انرژی بدن

سه سیستم تولید انرژی برای عضله تعریف شده است:

-1- سیستم فسفاژن ،

-2- سیستم گلیکوژن - اسید لاکتیک (بی‌هوازی)

-3- سیستم هوازی‌.

متاسفانه یا خوشبختانه، مقدار آدنوزین تری فسفات موجود در عضله، حتی در یک ورزشکار حرفه‌ای، برای حفظ حداکثر قدرت عضله، فقط به مدت 3 ثانیه یعنی مثلاً برای یک دوی سریع 50 متر کفایت می‌کند. بنابراین، در همان چند ثانیه اول تمام‌آ.ت.پ های ذخیره شده تمام می‌شوند و دوباره باید از نو، آ.ام.پ به آ.ت.پ تبدیل شوند. این تبدیل با 3 مکانیسم صورت می‌گیرد که همان 3 مکانیسمی است که در ابتدا گفتیم و در این شماره به توضیح آنها پردازیم.‌ (فسفوکرآتین) یک ترکیب شیمیایی است که متشکل است از یک مولکول کرآتین که یک رادیکال فسفات به آن متصل شده . فسفوکرآتین هم می‌تواند به کرآتین دیون فسفات تجزیه شود و انرژی آزاد کند. نکته اینجاست که تجزیه فسفوکرآتین نسبت به تجزیه آ.ت.پ انرژی زا است.‌
انتقال انرژی از فسفوکرآتین به آدنوزین‌تری فسفات در جزئی از یک ثانیه به انجام می‌رسد و بنابراین، عملاً تمام انرژی ذخیره شده در فسفوکرآتین درست مثل انرژی ذخیره شده در آ.ت.پ به طور آنی در اختیار عضله قرار می‌گیرد. فسفوکرآتین سلول به اضافه آدنوزین‌تری‌فسفات آن، سیستم انرژی‌زای فسفاژن نامیده می‌شود. این 2 ماده روی هم می‌توانند حداکثر انقباض عضله را برای 8 تا10 ثانیه، یعنی فقط برای یک دوی سریع 100 متر حفظ کنند و برای بیش از این مدت، به سیستم‌های دیگر احتیاج است.‌ یکی از این سیستم‌های دیگر، سیستم گلیکوژن - اسید لاکتیک است. گلیکوژن ذخیره شده در عضله می‌تواند به گلوکز تجزیه شود و گلوکز بسوزد (با اکسیژن ترکیب شود) تا انرژی تولید کند. اما اگر اکسیژن وجود نداشت چه؟ در این صورت باز هم گلوکز می‌تواند رسالتش را به انجام برساند. در اینجا گلوکز به 2 مولکول(اسیدپیروویک) تجزیه می‌شود و مقداری انرژی برای تولید چندین مولکول ‌آ.ت.پ‌ تولید می‌کند. اسید پیروویک می‌تواند وارد میتوکندری سلول‌ها شده و در آنجا با اکسیژن ترکیب شود و باز هم انرژی آزاد کند، اما فراموش نکنید که گفتیم سلول دچار کمبود اکسیژن شده. در این صورت است که اسید پیروویک تبدیل به اسیدلاکتیک می‌شود و این همان اسیدلاکتیکی است که بعد از تجمع در عضله ورزشکارها باعث درد و ناراحتی می‌شود.‌

در شرایط مناسب، سیستم گلیکوژن-‌اسیدلاکتیک می‌تواند علاوه بر 8 تا 10 ثانیه تامین شده توسط سیستم فسفاژن، حداکثر فعالیت انقباض عضله را برای 1/3 تا 1/6 دقیقه تامین کند.‌ اما سیستم سوم، سیستم هوارسان است، یعنی اکسیداسیون موادغذایی به منظور تامین انرژی. بدیهی است که این سیستم وابسته به انتقال مواد غذایی اعم از قند، اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه به سلول است. این سیستم از نظر زمانی نامحدود است و تا وقتی مواد غذایی از راه خون به سلول می‌رسند، این سیستم هم کار می‌کند.‌ بنابراین: سیستم فسفاژن سیستمی است که عضله برای تولید انرژی زیاد در مدت کوتاه از آن استفاده می‌کند و سیستم هوارسان برای فعالیت ورزشی طولانی مورد نیاز است. در بین این دو، سیستم گلیکوژن‌-‌اسید لاکتیک قرار دارد که به ویژه برای تولید نیروی اضافی در جریان دوهای متوسط مثل 200 تا 800 متر اهمیت پیدا می‌کند.

منابع و ماخذ: blogfa sport